Αν το φιλμ είναι ο κύριος φορέας της εικαστικής κινούμενης εικόνας από τις αρχές του αιώνα, το βίντεο εμφανίζεται στη δεκαετία του 60 και η χρήση του υπολογιστή διαδίδεται στη δεκαετία του 80. Όμως οι διαδοχικές εφευρέσεις των οπτικών/χημικών και αργότερα των ηλεκτρονικών και ψηφιακών μέσων (media) δεν αντιστοιχούν σε μια γραμμική “εξέλιξη” στο χώρο της σύγχρονης τέχνης, όπου η επιλογή του μέσου από τον καλλιτέχνη ακολουθεί άλλες νομοτέλειες. Παρόλα αυτά οι καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν τεχνολογίες υφίστανται σοβαρές πιέσεις ως προς την επιλογή όλο και πιο “σύγχρονων” μέσων έκφρασης: σήμερα πρόκειται για τις ψηφιακές τεχνολογίες, από την τρισδιάστατη εικόνα ως το cd-rom, από το Internet ως την “εικονική πραγματικότητα”(virtual reality). 

Για να υπερασπίσουμε μια μη ιεραρχική αντίληψη των τεχνολογικών μέσων στο χώρο της τέχνης προτείναμε σα θέμα της φετεινής 3ης Συνάντησης έναν καινούργιο κριτικό όρο: oικολογία των media. ‘Εναν όρο που μπορεί αρχικά να φανεί αντιφατικός εφόσον η οικολογία ασχολείται με την οργάνωση της ζωντανής ύλης ενώ οι τεχνολογίες της κινούμενης εικόνας είναι μη οργανικές, ιδιαίτερα η ηλεκτρονική και η πληροφορική. Αλλά το όριο ανάμεσα στο οργανικό και το μη οργανικό διαταράσσεται σήμερα. Δεν είναι πια απλός ο διαχωρισμός ανάμεσα στη φύση και την τεχνολογία.

Αν η οικολογία έχει σα στόχο τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, η οικολογία των media επιχειρεί να προστατέψει την πολλαπλότητα του τεχνολογικού περιβάλλοντος και να διατηρήσει κάποια ισορροπία ανάμεσα στα διαφορετικά μέσα που χρησιμοποιούνται στη σύγχρονη τέχνη – μηχανικά, χημικά, ηλεκτρονικά, ψηφιακά, “χαμηλής” ή “υψηλής” τεχνολογίας. Γιατί η ζωτικότητα της δημιουργίας διαρκώς απειλείται από την υπερεκτίμηση ορισμένων τεχνολογιών και από την ισοπέδωση των μέσων.

Για τρίτη φορά φέτος η Διεθνής Συνάντηση Τέχνης Φιλμ/Βίντεο/Υπολογιστή πρότεινε μια συνθετική άποψη καταργώντας τα σύνορα ανάμεσα στις τεχνικές. Άποψη που πηγάζει από μια διαπίστωση: στην αυγή της τρίτης χιλιετηρίδας η “τεχνολογική” τέχνη σχηματίζει ένα τοπίο πολυσύνθετο όπου διαφορετικές διαδικασίες όχι μόνο συνυπάρχουν αλλά και αλληλοεπηρεάζονται. Τεχνικές από το παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον συναντιούνται μερικές φορές μέσα στο ίδιο έργο. Ένα έντονο ενδιαφέρον για την “αρχαιολογία” των media και για τις χειροποίητες επεξεργασίες ξεσπάει στην ακμή της ψηφιακής εποχής. Ταυτόχρονα, το Internet αποκτά την ευελιξία ενός προσιτού μέσου. Όσο για το φιλμ και το βίντεο, παρά τις επανειλημμένες διαγνώσεις της επικείμενης εξαφάνισης τους, σφύζουν από ζωή. 

Η επιλογή από την 3η Διεθνή Συνάντηση Φιλμ/Βίντεο/Υπολογιστή, που παρουσιάζουμε στην Αθήνα με τη συνεργασία του Φούρνου στα πλαίσια μιας Ευρωπαϊκής σύμπραξης, συγκεντρώνεται σε δύο από τα ποικίλα μέσα που περιλάμβανε η παρισινή εκδήλωση: το βίντεο και το cd-rom. Από τα θέματα που θίξαμε στο Παρίσι επιλέξαμε τις βιντεοχορογραφίες και την αναφορά στη φύση. Το πρώτο γιατί θεωρούμε σημαντική τη διασταύρωση του τεχνολογικού μέσου και μιας ζωντανής τέχνης που βασίζεται στο σώμα, όπως ο χορός. Το δεύτερο για την πολυεδρικότητα των τρόπων που προσεγγίζουν τη φύση οι σύγχρονοι καλλιτέχνες. Τα cd-rom που εκτίθενται θίγουν δύο ακόμα θέματα, θεμελιώδη για την 3η Συνάντηση: την ανάγνωση τεχνολογιών του παρελθόντος μέσα από σύγχρονα μέσα και προβληματισμούς (Beloff, Hoberman) και την εικαστική ενσωμάτωση πολιτικοποιημένων θέσεων στην “τεχνολογική” τέχνη – εδώ πρόκειται για το σώμα σαν κοινωνικό σύμπτωμα (Grzinic/Smid, Dement). Τέλος, το θέμα του “Άγγελου” μέσα από την προσωπική μας δουλειά συνδέει την καλλιτεχνική μας πορεία που διασχίζει πολλαπλά τεχνολογικά μέσα, μέ αυτή την εκδήλωση/μανιφέστο που είναι η Διεθνής Συνάντηση Τέχνης Φιλμ/Βίντεο/Υπολογιστή.